Eğer bunu okuyorsanız, muhtemelen fazla korunmasız güneşe maruz kalmanın cilt kanserinden erken yaşlanmaya kadar cildinize zarar verebileceğini biliyorsunuzdur. Ancak güneşin ışınları tam olarak cildimize nasıl zarar verir? Ultraviyole (UV) ışınları nedir ve UVA ile UVB ışınları arasındaki farklar hakkında ne bilmelisiniz?
Bu soruların cevaplarını anlamak, içeriden dışarıya parlayan sağlıklı, ışıltılı bir cilt görünümünü korumak için atılacak ilk adımdır.
UV Işınlarının Özeti
UV ışınları, güneşin yaydığı doğal enerjinin bir türüdür. Aynı zamanda bronzlaşma yatakları, lazerler ve bazı floresan lambalar gibi yapay kaynaklardan da gelebilir. UV ışınlarının görünür ışıktan daha kısa dalga boyları vardır, bu yüzden aslında göremezsiniz. Görünmese de, cildiniz UV ışınlarını hissedebilir ve zarar görebilir ve bu zarar birikicidir. Bu, UV zararının zamanla birikmesi anlamına gelir.
UVA ve UVB Arasındaki Fark
Cildinizi korurken, UVA ve UVB olmak üzere iki tür UV ışını hakkında bilgi sahibi olmanız gerekir. Her iki tür de cildinize zarar verebilir, ancak önemli farklılıkları vardır. İşte UVA ile UVB arasındaki fark:
UVA
UVA, Dünya'ya ulaşan güneşin UV ışınlarının yaklaşık %95'ini oluşturur. Ayrıca solaryum merkezlerinde kullanılan ana radyasyon türüdür. UVA, cam gibi yüzeylerden geçebilir - örneğin araba camınızdan - ve derinlemesine cildinize nüfuz eder. UVA cildinizin bronzlaşmasına neden olur, ancak Amerikan Dermatoloji Akademisi'ne göre, bu aynı zamanda erken cilt yaşlanmasına da neden olur. Bu ışınlar, cildinizin elastin ve kolajen proteinlerini zarar verir, yaş lekelerine ve kırışıklıklara neden olur ve zararlı serbest radikaller üretir. UVA, UVB ile birleştiğinde, cilt kanseri gibi daha ciddi cilt sorunlarına yol açabilir.
UVB
UVB, güneşin UV ışınlarının yaklaşık %5'ini oluşturur. Camdan geçemez veya cildinizin daha derin katmanlarına nüfuz edemez, ancak UVA'dan çok daha yüksek enerjiye sahiptir. Başlıca olarak cildin üst katmanlarını etkiler ve güneş yanığına neden olur. Ancak UVB ışınları ayrıca cildinizin DNA'sına zarar verir, melanom ve diğer cilt kanserlerine neden olabilen mutasyonlara yol açar. UVB ışınları ayrıca gözlerinizi de zarar verebilir, bunların arasında zamanla görüşünüzü bulanıklaştırabilen kataraktlar da bulunur.
UV İndeksi Hakkında Bilgiler
Farklı faktörler, UV ışınlarının Dünya'nın yüzeyine ne kadar güçlü bir şekilde çarptığını etkiler. UV ışınlarının en güçlü olduğu zamanlarda güneşe maruz kalmamak veya sınırlamak, cildinize verdikleri zararı en aza indirmenize yardımcı olabilir.
UVA ve UVB ışınlarının en güçlü olduğu zamanlar:
· Günün ortasında (10.00 ile 16.00 saatleri arasında)
· İlkbahar ve yaz aylarında
· Ekvatora daha yakın konumlarda
· Daha yüksek rakımlarda
· Kar, su ve kum gibi yansıtıcı yüzeylerin etrafında
UV İndeksindeki Numaralar Nasıl Yorumlanır?
0-11 arasında değişen UV indeksinin formülasyonu, şu şekildedir: 1 m2 alana güneşten gelen 0.025W gücünde UV ışını ulaşırsa, UV indeks değeri 1 olur. UV değerlerinin yorumlanması ise şöyledir:
· 1 - 2 (Düşük indeks-yeşil)
Ultraviyole indeks değeri 0 ila 2 değeri aralığındaysa güneşin UV ışınlarının asgari değerde olduğunu ifade eder.
· 3 - 5 (Orta indeks-sarı)
Ultraviyole indeks değeri 3 ila 5 aralığındaysa düşük risk ihtimalini işaret eder.
· 6 - 7 (Yüksek indeks-turuncu)
Ultraviyole indeks değerlerinin bu seviyeleri yüksek şiddette ultraviyole radyasyonunu temsil eder.
· 8 - 10 (Çok yüksek indeks-kırmızı)
Ultraviyole indeks değerlerinin bu aralıkta olması oldukça yüksek radyasyonu temsil eder.
· 11+ (Aşırı indeks-mor)
Ultraviyole indeksinin bu aralıktaki değerleri, canlılar üzerinde en yüksek risk değerini işaret eder.
UV İndeksine Göre Dikkat Edilmesi Gerekenler
UV derecesi en düşükten itibaren koruma devam ettirilmelidir. UV indeks değerlerine göre güneş koruması çeşitleri şu şekilde olmalıdır:
· UV indeks 1 - 2
UV radyasyon seviyesinin canlı sağlığı açısından düşük risk oluşturduğunu gösteren bu indekste güvenle dışarı çıkılabilir.
· UV indeks 3 - 5
UV radyasyon seviyesinin ve dolayısıyla sağlık riskinin de orta seviye olduğunu ifade eden bu değerlerde gölgede bulunman tavsiye edilir.
· UV indeks 6 - 7
UV radyasyon seviyesinin yüksek olduğunu gösteren bu indeks, sağlık riskinin de yüksek olduğunu ifade eder.
· UV indeks 8 - 10
UV radyasyon seviyesinin çok yüksek olduğu bu değerlerde çeşitli problemler görülebilir.
· UV indeks 11 ve üzeri
UV radyasyon seviyesinin aşırı yüksek olduğu bu değerlerde güneş altında 1 dakika bile kalınsa cilt problemleri meydana gelebilir. Saat 10 ile 16 arasında dışarı olmaktan kaçınmalı, parlak zeminlere bakmamalı ve yüksek korumalı bir güneş kremi kullanman gereklidir.
UVA ve UVB Işınlardan Nasıl Korunulur?
Açık havada vakit geçirirken cildinizi zararlı UV ışınlarından birkaç yöntemle koruyabilirsiniz. Listenin başında günlük güneş kremi kullanımı gelir. Bir güneş kremi SPF (güneş koruma faktörü) adını verilen UVB ışınlarını ne kadar iyi engellediğini açıklar. Bir güneş kremi seçerken, etikette "geniş spektrum" ifadesi bulunan yüksek SPF değerinde 30+ ve üzeri olduğuna dikkat edin. Bu, aynı zamanda UVA ışınlarını da engellediği anlamına gelir. SPF ne kadar yüksek olursa olsun, eğer geniş spektrum değilse, cildinizi UVA'dan korumaz. Geniş spektrum ifadesi mutlaka olmalıdır.
Örneğin Minela Care portföyünde bulunan Yüz ürünü Anti-aging 50 SPF Geniş Spektrum Güneş Kremi ve 50 SPF Geniş Spektrum Yüz & Vücut Güneş Kremini inceleyebilirsiniz. Cildi korurken aynı zamanda nemlendiren formülü tahrişi önler. Hasar gören cildi onarmak için içerisinde vitamin E ve hyalüronik asit bulunur.
Kendinizin ve Sevdiklerinizin Cilt Sağlığınıza Odaklanın
Cildinizi sağlıklı tutmak sadece güneş kremi ile ilgili değildir. Aynı zamanda gölge aramak - özellikle öğle saatlerinde geniş kenarlı bir şapka ve güneş koruyucu giysiler giymek de önemlidir. Bu güneş koruma stratejilerini günlük rutininize dahil ederek, güneşin altında eğlenirken kendinizin ve sevdiklerinizin cildinin en iyi şekilde korunmasını sağlayın.
Comments